اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 504 |
| تعداد مقالات | 4,346 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,965,627 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,879,287 |
دیدگاه علامه جعفری در تحلیل اراده و اختیار در مواجهه با حکمت متعالیه و مکتب نائینی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 35، اردیبهشت 1399، صفحه 241-262 اصل مقاله (734.84 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2020.13798.1523 | ||
| نویسنده | ||
| عبدالله نصری* | ||
| استاد فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در مکتب نائینی در صدور فعل اختیاری از مفهومی به نام طلب و سلطنت نام برده‌اند و به زعم خود خواسته‌اند که نقاط ضعف تحلیل‌های فلاسفه را جبران کنند. در باب منشأ اراده نیر میان فلاسفه و مکتب نائینی برخی اختلاف‌نظرها وجود دارد. در تعریف و تحلیل مفهوم اختیار نیز مکتب نائینی به نقد فلاسفه پرداخته و اختیار را ناشی از سلطنت نفس به شمار آورده‌اند. در این میان علامه جعفری آراء خاصی دارد که در بعضی موارد هم با دیدگاه فلاسفه و هم مکتب نائینی تفاوت دارد. وی با توجه به مبانی انسان‌شناسی خود بحث جبر و اختیار را از حب ذات انسان آغاز کرده و اراده را فعل نفس و معلول آن به شمار می‌آورد که شخصیت و انگیزه‌های مختلف انسان‌ها موجب اختلاف اراده‌های انسان‌ها می‌شود. وی با تعریف خاص خود از اختیار، که آن را نظارت من بر دو جهت مثبت و منفی کار می‌داند، از نقش من در صدور اراده و تحقق فعل اختیاری بحث می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اراده؛ اختیار؛ فاعل بالتجلی؛ طلب؛ سلطنت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Allamah Jafari on the Explanation of Will ('Iradah) and Free Will ('Ikhtiyar): A Confrontation with Transcendental Wisdom (Hikmah Muta'aliyah) and Na'ini's School | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdollah Nasri | ||
| Professor of philosophy at Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Having the intention of improving philosophers' theory about voluntary action, the proponents of Na'ini's school introduced two concepts of seeking (Talab) and sovereignty (Saltanah). One can see disagreement between philosophers and Na'ini's school on their theories about the origin of humans' will. According to Na'ini's school, the analysis of humans' free will, reveals that its root is their soul's sovereignty. Meanwhile, the examination of Allamah Jafari's thought shows that his theory about this problem differs from both philosophers and Na'ini's school. Based on his anthropological principles, he starts talking about determination and free will from humans' self-love and considers free will as the action and effect of the soul. Different souls mean different free will and personalities. Introducing a new definition for free will as an "I" who oversees the positive and negative aspects of an action, he discusses the role of "I" in originating free will and fulfilling a voluntary act. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Will ('Iradah), Free Will ('Ikhtiyar), Agent by Manifestation, To Seek (Talab), Sovereignty (Saltanah) | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1403 ق. الاشارات و التنبیهات. قم: دفتر نشر کتاب. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1404 ق. الشفاء (الاهیات). قم: منشورات مکتب آیه الله العظمی مرعشی نجفی. انصاری شیرازی، یحیی. 1391. دروس شرح منظومه. قم: بوستان کتاب. آملی، محمدتقی. 1377 ق. درر الفوائد (تعلیه علی شرح المنظومه السبزواری). قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. جعفری، محمدتقی. 1363. قانون علیت و اختیار از دیدگاه علامه طباطبائی، یادنامه علامه طباطبائی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. جعفری، محمدتقی. 1379. جبر و اختیار. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. جعفری، محمدتقی. 1392. بررسی افکار هیوم و راسل (مجموعه آثار جلد 3). تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. جوادی آملی، عبدالله. 1375. رحیق مختوم، ج 3 . قم: اسراء. حائری، کاظم. 1430 ق. مباحث الاصول، تقریرات سماحه آیه الله العظمی الشهید سید محمدباقر صدر. قم: دارالبشیر. حسن‌زاده آملی، حسن. 1379. شرح المنظومه. قم: ناب. فولکیه، پل. 1341. خلاصه فلسفه. ترجمه فضل‌الله صمدی. تهران: اقبال. فیاض، محمد اسحاق. 1430 ق. محاضرات فی اصول الفقه، تقریرات بحث محقق خویی. قم: موسسه الخوئی الاسلامیه. فیاضی، غلامرضا. 1385. نهایه الحکمه (تصحیح و تعلیق). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. فیاضی، غلامرضا. 1388. «جبر فلسفی از نگاه قاعده ضرورت سابق». آیین حکمت ۱(۲). فیاضی، غلامرضا. 1391. «اراده آزاد و ضرورت علی با رویکرد فلسفی»، خبرنامه مجمع حکمت اسلامی 22. قدردان ملکی، محمدحسن. 1384. نگاه سوم به جبر و اختیار. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. مصباح یزدی، محمدتقی. 1363. تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: در راه حق. مصباح یزدی، محمدتقی. 1368. آموزش فلسفه. قم: سازمان تبلیغات اسلامی. مطهری، مرتضی. 1371. اصول فلسفه و روش رئالیسم (مجموعه آثار ج. 6). تهران: صدرا. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1354. المبدا و المعاد. به تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1383 ق. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. قم: دارالمعارف الاسلامیه. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1422 ق. شرح الهدایه الاثیریه. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. میرداماد، محمدباقر. 1367. القبسات، تصحیح مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران. نایینی، محمدحسین. 1430 ق. اجود التقریرات، ج. ۱، ۲. تقریر ابوالقاسم خویی. قم: مؤسسه صاحب الامر. نصری، عبدالله. 1393. «اختیار و ضرورت از دیدگاه حکمت متعالیه، مکتب نائینی و محمدتقی جعفری». پژوهشنامه فلسفه دین 24: 159-185. هاشمی شاهرودی، سید محمود. ۱۴۲۶ ق. بحوث فی علم الاصول. قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 446 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 391 |
||