تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 504 |
تعداد مقالات | 4,349 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,010,512 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,978,900 |
بررسی دلایل معرفت شناختی و زبان شناختی الاهیات سلبی | ||
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
شناسنامه علمی شماره، دوره 10، شماره 2، آبان 1391، صفحه 5-28 اصل مقاله (685.53 K) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2013.1334 | ||
نویسندگان | ||
سیدمرتضی حسینی شاهرودی* 1؛ فاطمه استثنایی2 | ||
1دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
الاهیات سلبی، در بعد معرفتی بر شناختناپذیری؛ و در بعد زبانی، بر بیانناپذیری خدای متعال تأکید دارد. در بعد معرفتی، به دلایلی چون عدم توانایی احاطه بر خدای متعال، تعالی و فوق عقل بودن او، نقص معرفت معلول نسبت به علت و محدودیّت قوای ادراکی انسان؛ و در بعد زبانی، به مفهوم ناپذیر بودن و صورت نداشتن امر متعالی و ... استناد میشود. منتقدان اشکالاتی چون تعطیل، ناکافی بودن معرفت سلبی، تعارض در گفتار و ... را بر این دیدگاه وارد کردهاند. در واقع، بیشتر طرفداران الاهیات سلبی، در عین تأکید بر نقص معرفت بشری، قائل به تعطیل نیستند و معرفت به خدای متعال را دارای مراتب میدانند. در الاهیات سلبی، سخن گفتن از او، به دلایلی چون سخن گفتن به واسطة اضطرار درونی، یا به قصد تعلیم دیگران است؛ و یا سخنها و عبارات ایجابی ناظر است به تجلیات خدای متعال و آنچه پس از او هستند؛ هر کس به اندازة فهم خود و به همان میزان که آثار و ظهورات خدای متعال را یافته است، از او سخن میگوید. | ||
کلیدواژهها | ||
الاهیات سلبی؛ تعالی؛ تنزیه؛ بیانناپذیری؛ دلیل معرفتشناختی؛ دلیل زبانشناختی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Review of Epistemic and Linguistic Arguments for Negative Theology | ||
نویسندگان [English] | ||
Seyyed Morteza Hosseini Shahrodi1؛ Fatmeh Estesnayi2 | ||
1Associate Professor of Islamic Philosophy and Hikmah, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
2PhD Student of Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Negative theology epistemically asserts that God is Incomprehensible and linguisticly emphasizes that He is Ineffable. In epistemic aspect, negative theologians refer to such arguments as mankind’s inability to surround the almighty God, God’s transcendence and His beyondness to reason, limitedness of Effect’s knowledge of Cause and limitedness of human cognitive faculties. In linguistic aspect, they refer to Inconceivability of The Transcendent and His lack of any form. Critics offer such Critiques as Inadequacy of the negative knowledge, self-inconsistency of negative theology and that it leads us to a form of agnosticism. In fact, although most of advocates of negative theology insist on imperfectness of human knowledge, they do not believe in agnostisicm and they consider the knowledge of divine nature and divine attributes as comprising various degrees. In negative theology, speaking of Him is just for such reasons as an inner compulsion to speak of Him, or teaching others, and all positive utterances of him is indeed concern His manifestations. Hence, everyone speaks of Him to the extent that he has intuited His manifestations. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Negative Theology, Transcendence (Ta’aalī), Remotio (Tanzīh), Ineffability, Epistemic Arguments, Linguistic Arguments | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. امام علی(ع) (1385)، نهجالبلاغه، ترجمة محمد دشتی، قم: موسسة تحقیقاتی امیرالمؤمنین. آشتیانی، سید جلالالدین (1344)، شرح مقدمة قیصری بر فصوصالحکم، مشهد: باستان. آملی، سیدحیدر (1381)، جلوة دلدار (ترجمة جامع الاسرار و منبع الانوار)، ترجمة سید یوسف ابراهیمیان آملی، تهران: رسانش، چاپ اول. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران: طرح نو، ج1. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1973)، التعلیقات، تصحیح عبدالرحمان بدوی، قاهره: المکتبة العربیة. ابن عربی، محمد بن علی (1387)، فصوص الحکم، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی. همو (1977)، الفتوحات المکیة، تحقیق و تقدیم عثمان یحیی، قاهره: المکتبة العربیة، ج2. ابنمیمون، موسی (بیتا)، دلالة الحائرین، تصحیح حسین آتای، بیجا: مکتبة الثقافة الدینیة. استیس، والتر ترنس (1361)، عرفان و فلسفه، ترجمة بهاءالدین خرمشاهی، تهران: سروش. استیور، دان. آر (1380)، فلسفة زبان دینی: نشانه، نماد و داستان، ترجمة حسین نوروزی، تبریز: مؤسسة تحقیقاتی علوم اسلامی دانشگاه تبریز، چاپ اول. افلوطین (بیتا)، دورة آثار افلوطین (تاسوعات)، تهران: خوارزمی، 2ج. ایزوتسو، توشیهیکو (1378)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمة محمدجواد گوهری، تهران: روزنه. ایلخانی، محمد (1382)، تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران: سمت، چاپ اول. پترسون، مایکل و دیگران (1376)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو. توکلی، غلامحسین (1386)، «الاهیات سلبی»، نامة حکمت، سال پنجم، ش1. جوادی آملی، عبدالله (1372)، تحریر تمهید القواعد، تهران: الزهراء، چاپ اول. همو (1381)، ادب فنای مقربان، تحقیق و تنظیم محمد صفایی، قم: اسراء، چاپ دوم، ج2. چیتیک، ویلیام (1384)، عوالم خیال: ابنعربی و مسئلة اختلاف ادیان، ترجمة قاسم کاکایی، تهران: هرمس، چاپ اول. حسینی شاهرودی، سیدمرتضی (1384)، آشنایی با عرفان اسلامی، مشهد: آفتاب دانش، چاپ اول. خوارزمی، حسین (1375)، شرح فصوص الحکم، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: مولی، ج1. خمینی، سید روحالله (1360)، مصباح الهدایة، ترجمة سید احمد فهری، تهران: پیام آزادی. راداکریشنان، سروپالی (1367)، تاریخ فلسفة شرق و غرب، ترجمة جواد یوسفیان، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 2ج. ساجدی، ابوالفضل (1385)، زبان دین و قرآن، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی. شیمل، آنماری (1376)، شکوه شمس، ترجمة حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی. صدرالدین شیرازی، محمّد (1362)، مبدأ و معاد، ترجمة حسین اردکانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. همو (1388)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی حکیم سبزواری، تصحیح و مقدمه سید جلالالدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب. طباطبایی، سید محمدحسین (بیتا)، نهایة الحکمة، قم: دار التبلیغ الاسلامی. طبرسی، علی بن حسن (1364)، مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، ترجمة سید عبدالحسین رضائی، مشهد: طوس، چاپ اول. طوسی، نصیرالدین محمد (1363)، تصورات یا روضة التسلیم، تصحیح ولادیمر ایوانف، تهران: جامی. علیزمانی، امیرعباس (1381)، خدا، زبان و معنا، قم: آیت عشق، چاپ اول. همو (1383)، علم، عقلانیت و دین، قم: دانشگاه قم، چاپ اول. فیض، محسن (1362)، اصول المعارف، تعلیق و تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم. قرایی گرگانی، مرتضی (1383)، صفات اشیاء در فلسفة تحلیلی و حکمت اسلامی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی، چاپ اول. قمی، قاضی سعید (1373)، شرح توحید صدوق، تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ج1و2. کاکایی، قاسم (1387)، «مبانی نظری الاهیات سلبی»، نامه مفید، سال چهاردهم، ش68. کربن، هانری (1370)، تاریخ فلسفة اسلامی، ترجمة جواد طباطبایی، تهران: کویر، ج1. همو (1384)، «یزدانشناسی تنزیهی همچون پادزهری برای نیهیلیسم»، ترجمة فریدون بدرهای، مجموعه مقالات هانری کربن، جمعآوری و تدوین محمدامین شاهجویی، زیر نظر شهرام پازوکی، تهران: حقیقت، چاپ اول. کلینی، محمد بن یعقوب (1392)، اصول کافی، شرح و ترجمة محمدباقر کمرهای، تهران: المکتبة الاسلامیة، چاپ چهارم، ج4. مجتهدی، کریم (1375)، فلسفه در قرون وسطی، تهران: امیرکبیر، چاپ اول. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج2، 66و74. مصباح یزدی، محمدتقی (1405)، تعلیقة علی نهایة الحکمة، قم: در راه حق، چاپ اول. مطهری، مرتضی (1371)، مجموعة آثار، تهران: صدرا، چاپ اول، ج6. وکیلی، هادی (1386)، «ابنمیمون؛ از الاهیات اسلامی تا الاهیات یهودی»، قبسات، ش43. همدانی، عبدالصمد (1381)، بحر المعارف، تهران: حکمت، چاپ اول، ج3. یاسپرس، کارل (1363)، فلوطین، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,114 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,320 |