تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 504 |
تعداد مقالات | 4,349 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,010,581 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,979,358 |
اصل سنخیّت از دیدگاه فخر رازی و خواجة طوسی | ||
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
شناسنامه علمی شماره، دوره 9، شماره 1، اردیبهشت 1390، صفحه 71-94 | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2012.1041 | ||
نویسندگان | ||
سید مرتضی حسینی شاهرودی* 1؛ فاطمه استثنایی2 | ||
1دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، ایران | ||
چکیده | ||
فخر رازی سنخیّت میان خدای متعال و مخلوقات را به دلیل اشتراک میان واجبالوجود و ممکنالوجود و محدود شدن قدرت الهی انکار میکند و آن را با مقام تنزیه خدای متعال در تعارض میداند؛ ولی خواجة طوسی در آثار فلسفی خود، به دفاع از قاعدة «الواحد» بر مبنای اصل سنخیّت پرداخته و اعتقاد به اصل سنخیّت، به خوبی از عبارات وی برداشت میشود. اما او در نگاه عرفانی خود، به گونة دیگری دربارة قاعدة «الواحد» سخن میگوید و معتقد است تبیین کثرتهای جهان و ارتباط آنها با خدای متعال و پرسش از سنخیّت میان آنها، فرع بر صدور حقیقی کثرتها از خداوند است؛ و در این باره، هر کسی از ظنّ خود آن میگوید که شایستة خود اوست، نه شایستة خدای متعال. | ||
کلیدواژهها | ||
علّت؛ معلول؛ سنخیّت؛ قاعدة الواحد؛ نصیرالدین طوسی؛ فخر رازی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Similarity Principle from the Viewpoint of Fakhr Razi and Khaje Nasir Tusi | ||
نویسندگان [English] | ||
Sayyed Morteza Hosseini Shahrudi1؛ Fatemeh Estesnaii2 | ||
1Associate Professor at the Department of Islamic Philosophy and Kalam, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad,, Iran | ||
2MA of Islamic Philosophy and Hikmah, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Fakhr Razi denies authenticity between God Almighty and the creatures because of the subscription between God and creatures may limit the divine power and It is incompatible with the transcendence of God Almighty, but khaje Tusi in his philosophical Works, based on similarity principle has defend the rule "Alwahid" And belief in the principle of similarity from His words will be taken. On the mystical view he has another Sight about that rule. He believes that the Explanation of multiplicity of the universe and Their relationship with God Almighty and Question of similarity among them, Interest on the principle that multiplicity really comes from God and here anyone says their own suspicions of what his own good, not worthy of God Almighty. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Cause, Effect, Similarity, Principle of Alwahid, Fakhr Razi, Nasir-addin Tusi | ||
مراجع | ||
قرآن کریم آشتیانی، سید جلالالدین (1351)، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر، تهران: انستیتو ایران و فرانسه، ج1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1380)، قواعد کلّی فلسفی در فلسفة اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج3. ابنسینا، حسین بن عبدالله (1375)، الإشارات و التنبیهات، با شرح خواجة طوسی و قطبالدین رازی، قم: نشر البلاغه، چاپ اوّل، ج3. جوادی آملی، عبدالله (1368)، شرح حکمت متعالیه اسفار اربعه، تهران: انتشارات الزهراء، ج6. همو (1372)، تحریر تمهید القواعد، تهران: انتشارات الزهراء، چاپ اوّل. همو (1382)، رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه)، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، ج2. حاجیان، مهدی (1385)، «مبانی قاعدة الواحد و اصل سنخیّت»، نقد و نظر، دورة یازدهم، ش 1-2. رازی، فخرالدین (1341)، البراهین در علم کلام، مقدمه و تصحیح سید محمّدباقر سبزواری، تهران: دانشگاه تهران، ج1. همو (1353)، الأربعین فی أصول الدین، هند: مطبوعات دائرة المعارف العثمانیة، چاپ اوّل. همو (1378)، المحصّل، تقدیم و تحقیق حسین آتای، قم: انتشارات الشریف الرضی، چاپ اوّل. همو (1407)، المطالب العالیة من العلم الإلهی، تحقیق احمد حجازی سقا، بیروت: دار الکتاب العربی، ج 1-2. همو (1966)، المباحث المشرقیة فی علم الهیات و الطبیعیات، تهران: مکتبة الاسدی، ج1-2. همو (بیتا- الف)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ج21. همو (بیتا- ب)، معالم أصول الدین، مقدمه طه عبدالروؤف سعد، مصر: المکتبة الأزهریة للتراث. زنوزی، عبدالله (1361)، لمعات الهیه، مقدمه و تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم. شعرانی، ابوالحسن (1356)، ترجمه و شرح فارسی کشف المراد، تهران: کتابفروشی اسلامیه. صدرالدین شیرازی، محمّد (1388)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی حکیم سبزواری، مقدمه، تصحیح و تعلیق سید جلالالدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم. همو (1423)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 9ج. صادقزاده قمصری، فاطمه (1388)، «قاعدة الواحد و نظام علّی از دیدگاه ابنسینا و محقّق طوسی»، حکمت سینوی، دورة سیزدهم، ش 41. طباطبایی، سید محمدحسین (بیتا)، نهایة الحکمة، قم: دار التبلیغ اسلامی. نصیرالدین طوسی، محمد (1335)، فصول، ترجمة محمد بن علی گرگانی، مصحّح محمّدتقی دانشپژوه، تهران: دانشگاه تهران. همو (1359)، تلخیص المحصّل (نقد المحصّل)، بانضمام رسائل و فوائد کلامی، باهتمام عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل؛ دانشگاه تهران. همو (1363)، تصوّرات یا روضة التسلیم، تصحیح ولادیمر ایوانف، تهران: نشر جامی. همو (1380)، مصارع المصارع، ترجمة سید محسن میری، تهران: انتشارات حکمت. عشاقی اصفهانی، حسین (1385)، «استواری قاعدة الواحد و پایههای نظری آن»، نقد و نظر، دوره یازدهم، ش 1-2. غزالی، ابوحامد محمد (بیتا)، تهافت الفلاسفه، تحقیق سلیمان دنیا، قاهره: دار المعارف. قدردان قراملکی، محمدحسن (1375)، اصل علیّت در فلسفه و کلام (تحلیلی از نظریات متفکران و فیزیکدانان غرب و متکلّمان اسلامی)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول. قراملکی، احد فرامرز (1382)، «نقش روششناختی قاعدة الواحد»، خردنامة صدرا، ش 33. لاهیجی، عبدالرزاق (1384)، شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام، تحقیق اکبر اسد علیزاده، قم: مؤسسة الامام الصادق(ع)، چاپ اوّل، ج2. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج66. مطهری، مرتضی (1386)، پاورقی اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: انتشارات صدرا، ج3. یثربی، سیدیحیی (1384)، «نقدی بر قاعدة الواحد و اصل سنخیّت»، نقد و نظر، دورة دهم، ش 1-2. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,066 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 14 |